Ο παπάς που αν ζούσε σήμερα θα ήταν σίγουρα ολυμπιονίκης ...Παπατζιρίτης, ο θρυλικός ιερέας, που ξεπερνούσε τον άνεμο!

"Ήθελα να μουνα ταχύς

         σαν τον Παπα-τζιρίτη

         σε δύο λεπτά να γύριζα

         ολόκληρη την Κρήτη".

Εκατοντάδες μαντινάδες γράφτηκαν για τον Παπα-τζιρίτη, τον ιερέα, που έγινε θρύλος χάρη στα μεγάλα αθλητικά του επιτεύγματα, στον αγώνα δρόμου μεγάλων αποστάσεων.

Το όνομα Παπα-Τζιρίτης, προέρχεται από την λέξη τζιριτώ της Κρητικής διαλέκτου που σημαίνει τρέχω με όλη μου την ταχύτητα.

Ο θρυλικός ιερέας Ευάρεστος Ταμιωλάκης ή Γεώργιος Ταμιωλάκης γεννήθηκε το 1852, στον Άγιο Γεώργιο Λασιθίου.

Παντρεύτηκε στους Κασσάνους, όπου και έζησε. Το 1866 χειροτονήθηκε ιερέας και κατέλαβε την ενορία του Αγίου Γεωργίου των Κασσάνων.

Υπήρξε πρωτόγνωρο φαινόμενο αντοχής και ταχύτητας. Μαρτυρίες λένε ότι είχε διανύσει την απόσταση περίπου 200 χιλιομέτρων από τις Μέλαμπες έως τη Σητεία από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ.

 Και αυτό με τα ράσα του και με τις μπότες (στιβάνια) του.

Γρήγορα έγινε γνωστός γιά τα σπάνια προσόντα και τα απίστευτα κατορθώματα του.

Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά γι’αυτόν, ότι έτρεχε σαν αστραπή, ξεπερνούσε τον άνεμο,είχε φτερά και πέταγε, έπιανε λαγό στο αγλάκι, ότι έσκαγε άλογο στο τρέξιμο και άλλα πολλά.

Πήρε μέρος σε πολλούς αγώνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έτρεξε την κλασσική Μαραθώνια διαδρομή στις12-11-1900 σε μόλις 2 ώρες και 5 λεπτά, που είναι ο ταχύτερος που σημειώθηκε ποτέ και συντομότερος κατά μία σχεδόν ώρα εκείνου που σημείωσε ο Σπύρος Λούης το 1896.

Αγωνίστηκε στην Κρήτη, στην Αθήνα, στη Σμύρνη, στην Αίγυπτο και με μεγάλες οικονομικές δυσκολίες, κατάφερε να φτάσει στον Άγιο Λουδοβίκο στην Αμερική,το 1904 προκειμένου να λάβει μέρος στους ολυμπιακούς αγώνες.

Η φήμη του όμως φόβισε τους Αμερικάνους.

Δωροδόκησαν τον Έλληνα πρόξενο και με διάφορα προσχήματα ο παπά Τζιρίτης αντί να λάβει μέρος στους αγώνες βρέθηκε στην φυλακή για 2.5 μήνες μέχρι να τελειώσουν οι Ολυμπιακοί αγώνες!

Μαζί του ασχολήθηκαν όλες οι εφημερίδες της εποχής εκείνης. Έγραφαν, αποκαλώντας τον διπλασίως αναπληρωτή του Αχιλλέα και του Οδυσσέα και "Μέγα πεζοπόρο της Υφηλίου".

Ο Παπα-Τζιρίτης υπήρξε και φλογερός πατριώτης.

Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν σύνδεσμος των Καπετανέων Ανατολικών και Δυτικών Διαμερισμάτων της Κρήτης. Στην επανάσταση του 1896 -97 υπηρέτησε ως αγγελιοφόρος του Ιωάννη Νταφώτη στο Τάγμα των επιλέκτων Κρητών και στις 15 του Μάρτη του 1897 πήρε μέρος στη Μάχη των Αρχανών, όπου με την τόλμη του έσωσε την τιμή της Σημαίας.

Η αθλητική, πατριωτική και εκκλησιαστική συμπεριφορά του τον κατέστησαν ένα θρύλο την εποχή εκείνη.

Πέθανε το 1937 σε ηλικία 85 χρονών.

“Ήθελα νάμουνα ταχύς σαν τον παπά Τζιρίτη, σε δυό λεπτά να γύριζα ολόκληρη την Κρήτη “.

Αδικήθηκε σ’ αυτό, όμως ευτύχισε να δεί την Κρήτη ελεύθερη και να ζήσει στους Κασσάνους με την οικογένειά του ως το τέλος της ζωή του,το 1937, αφήνοντας μιά σπουδαία παρακαταθήκη στους νεώτερους. 

Τιμώντας τη μνήμη του, ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου ονόμασε σε “Παπατζιριτειο” το νέο γήπεδο κοντά στο χωριό γέννησης του και ο Δήμος Αρκαλοχωρίου καθιέρωσε ετήσιο διεθνή αγώνα δρόμου στον τόπο, όπου έζησε με την οικογένειά του.

Πηγή: μύθοι και θρύλοι της Κρήτης